بررسی یک روایت؛ مصرف سرانه گوشت قرمز به ۷۰۰ گرم در سال رسید؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری مهر، افزایش قیمت خوراکی‌ها در چند سال اخیر، موجب تغییر سبد مصرفی مردم برای تأمین کالری و پروتئین استاندارد جهت حفظ سلامتی شده است.

به‌طوری‌که بر اساس یکی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال‌های گذشته از کالاهای باکیفیت در سبد غذایی خانوارهای ایرانی کاسته شده و مردم برای دریافت کالری موردنیاز، از مواد غذایی ارزان‌تر و باکیفیت کمتر استفاده می‌کنند؛ کاهش مصرف گوشت قرمز، یک نمونه از این موارد است.

گفتنی است، حذف ارز ترجیحی از اردیبهشت سال ۱۴۰۱، روند رو به رشد قیمت خوراکی‌ها را تشدید کرده و علی‌رغم اجرای برنامه‌های حمایتی دولت مانند کالا برگ الکترونیکی، تناسبی میان افزایش قیمت‌ها و حمایت‌های مالی دولت برقرار نشده است. همچنین افزایش قیمت گوشت قرمز در ماه‌های اخیر، خرید آن را برای بسیاری از خانوارها با مشکل روبرو کرده است.

بر اساس آخرین اعلام مرکز آمار ایران، قیمت یک کیلوگرم گوشت گوسفند و گوساله در آذرماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال گذشته، به ترتیب ۱۳۶ و ۱۲۹ درصد افزایش داشته است. تداوم این شرایط، تأثیر زیادی در کاهش سرانه مصرف گوشت در ایران خواهد داشت.

اما بااین‌وجود، برخی اعداد و ارقام اعلام شده در مورد سرانه مصرف گوشت قرمز، به دلیل اثر روانی بالای آن در جامعه، با تحلیل‌های عجولانه، نادرست و گمراه‌کننده همراه است.

سرانه مصرف گوشت ۷۰۰ گرم در سال است!

در همین رابطه اخیراً یک رسانه در گزارشی با استناد به اظهارات مهدی سروی کارشناس اقتصادی مدعی شده: «سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر نفر در ۳ دهک پایین جامعه، حدود ۷۰۰ گرم در یک سال است.»؛ اما آیا این ادعا صحت دارد و افرادی که در ۳ دهک پایین درآمدی قرار دارند، زیر یک کیلوگرم در سال گوشت قرمز مصرف می‌کنند؟

در گزارش مذکور می‌خوانیم:

«مهدی سروی، کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی و از مشاوران اقتصادی دولت، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: میانگین مصرف گوشت خانواده‌ها در کشور ۸ کیلوگرم و در سه دهک پایین جامعه ۲ کیلوگرم در سال است. به گفته او سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر نفر در ۳ دهک پایین جامعه، حدود ۷۰۰ گرم در یک سال است. اگر همان ۸ کیلوگرم را به‌عنوان میانگین مصرف گوشت خانواده‌ها در نظر بگیریم و یک خانواده متوسط ایرانی را ۳ نفر فرض کنیم، سرانه سالانه مصرف گوشت در ایران، ۲.۶ کیلوگرم می‌شود، به عبارتی هر فرد به طور متوسط در سال ۲.۶ کیلوگرم گوشت قرمز مصرف می‌کند و این در حالی است که مصرف سالانه گوشت قرمز برای هر نفر در ۳ دهک فرودست، فقط ۷۰۰ گرم است.»

چرا سرانه مصرف ۷۰۰ گرمی گوشت قرمز نادرست است؟

گفتنی است، در این گزارش با تقسیم سرانه مصرف خانوارها به بعد خانوار در ایران که حدود ۳ نفر است؛ میزان سرانه مصرف هر نفر برآورد شده و بر اساس اعداد و ارقام اعلام شده، میزان سرانه مصرف هر نفر در ۳ دهک پایین درآمدی را ۷۰۰ گرم در نظر گرفته است.

اما در این مقایسه یک ایراد بزرگ وجود دارد؛ نویسنده گزارش مذکور عامدانه یا از روی ناآگاهی در بازتاب اظهارات مهدی سروی، سرانه مصرف هر نفر را که ۸ کیلوگرم اعلام شده است، به عنوان سرانه مصرف خانوار بیان می‌کند. همین مسئله موجب شده سرانه مصرف گوشت در خانواده‌های کم درآمد «یک نهم» میزان واقعی آن اعلام شود.

البته ناگفته نماند، اظهارات مهدی سروی در یک برنامه تلویزیونی اعلام شده و در این برنامه علی‌رغم اعلام و تأکید وی بر سرانه مصرف به‌ازای هر نفر، مجری به‌اشتباه با درنظرگرفتن سرانه برای خانوار، در آخر رقم ۷۰۰ گرم در سال را برای هر نفر اعلام می‌کند.

اما این کارشناس اقتصادی بعد از پخش برنامه مورد اشاره، در اکانت خود در «ایکس»، نسبت به‌اشتباه صورت‌گرفته واکنش نشان داد.

سرانه مصرف گوشت در ایران چند کیلوگرم است؟

بررسی داده‌های خام گزارش «هزینه و درآمد خانوار شهری و روستایی» مرکز آمار ایران برای سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، سرانه مصرف گوشت قرمز برای دهک‌های درآمدی کشور بین ۲.۵ تا ۱۴.۵ کیلوگرم است. بر این اساس میانگین مصرف ۳ دهک پایین درآمدی حدود ۳.۷ کیلوگرم در سال است.

بر اساس جدول فوق، میانگین مصرف گوشت در دهک ۱۰ درآمدی بیش از ۵ برابر دهک اول درآمدی است.

سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران بیشتر از عربستان و عراق

همچنین بر اساس گزارش سازمان خوار و بار جهانی (FAO)، سرانه مصرف گوشت گوسفند و گوساله در سال ۲۰۲۰ برای هر ایرانی ۱۱.۵ کیلوگرم بوده است. این میزان برای برخی از کشورهای منطقه و جهان به شرح زیر است.

اما باید توجه داشت، افزایش قیمت گوشت قرمز، به‌خصوص در ماه‌های اخیر، به‌احتمال زیاد سرانه مصرف گوشت قرمز را کاهش داده است. اما سرانه ۷۰۰ گرمی در هیچیک از آمارهای داخلی و بین‌المللی دیده نمی‌شود.

بر اساس آنچه گفته شد، علی‌رغم کاهش احتمالی مصرف گوشت در سال جاری، ادعای مطرح شده تحت عنوان «سرانه مصرف گوشت قرمز حدود ۷۰۰ گرم در یک سال است.»، نادرست است؛ زیرا این ادعا، حاصل نتیجه‌گیری اشتباه از اظهارات یک کارشناس اقتصادی بوده و نه آمارها و نه اظهارات اصلی این کارشناس، سرانه ۷۰۰ گرمی را تأیید نمی‌کند.

یک جست‌وجوی ساده در فضای مجازی نشان می‌دهد، این خبر در بسیاری از رسانه‌های داخلی و حتی رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور، پر بازدید بوده است. این‌چنین مطالب و تحلیل‌های نادرست و گمراه‌کننده، باتوجه‌به اثرات منفی روانی که دارد؛ عموماً باهدف ایجاد موج ناامیدی و دلسردی در جامعه منتشر می‌شود.