گرد و غبار و تهدید شهرهای دورتر از عرصه‌های بیابانی

به گزارش خبرنگار مهر، پدیده گرد و غبار و شن‌های روان معضلی است که زیست بوم کشورها از جمله ایران را تهدید می‌کند. گسترش بیابان در نتیجه کاهش بارش و شیوه‌های نامناسب کشت در کنار تغییرات اقلیمی به موضوع دامن زده است. ایران در فرسایش خاک رتبه اول را دارد و در تولید کربن، ششمین کشور تولیدکننده کربن در بین کشورها است. از این رو طرح کاشت یک میلیارد درخت از امسال کلید می‌خورد و در مدت ۴ سال قرار است یک میلیارد درخت کاشته شود. با توجه به مطالعه مناطق مختلف کشور گونه‌های مناسب انتخاب شده که در این‌باره تعدادی از درختان در مناطق جنگلی برای نوسازی و بخشی در مناطقی که کانون بحرانی به شمار می‌روند در نظر گرفته شده است.

وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره وضعیت بیابان‌ها در کشور به مهر گفت: در حال حاضر از گسترده مناطق بیابانی کشور سطحی نزدیک به ۳۰ میلیون هکتار تحت تأثیر فرسایش بادی بوده و از این میزان حدود ۱۴ میلیون هکتار به منابع زیست انسانی مانند روستاها، اراضی کشاورزی، جاده‌ها، خطوط راه آهن، فرودگاه‌ها، تأسیسات صنعتی و… خسارت وارد می‌کند.

وی افزود: ضرورت دارد از گسترش کانون‌های بحرانی و خسارت‌های مرتبط را که مانع توسعه در بخش‌های مختلف است جلوگیری کنیم.

این کارشناس حوزه بیابان ادامه داد: ما در طول برنامه ششم توسعه سالانه حدود ۳۰۰ هزار هکتار در قالب پروژه‌های مختلف فعالیت اجرایی انجام شد؛ این اقدامات در راستای احیا مناطق بیابانی، پیشگیری از تخریب آنها و اقدامات مدیریتی مانند مدیریت چرای دام و قرق عرصه‌ها بود.

گسترش گرد و غبار از روستاها به شهرها

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه سخنان خود گفت: بر اساس مطالعاتی که در یک دوره ۲۰ ساله انجام شد سرعت و شتاب بیابان‌زایی در کشور نزدیک به یک میلیون هکتار در سال است و در مقایسه فعالیت اجرایی، با این سطح از تخریب سرزمین که ناشی از عوامل انسانی یا عوامل اقلیمی است نامتوازن بوده و برای خنثی کردن سیر بیابان‌زایی و تخریب سرزمین حداقل باید در سال یک میلیون هکتار، فعالیت اجرایی انجام شود.

جعفریان تصریح کرد: ما برای جبران عقب ماندگی‌های گذشته، بر اساس مطالعه جامعی که انجام شده است و در این مطالعه جای مشارکت بخش خصوصی و همین طور سرمایه گذاری این بخش و نقش آفرینی مؤثر جوامع محلی دیده شده، نیازمند منابع اعتباری قابل توجهی هستیم که با منابع اعتباری و تخصیص سالانه که در حال حاضر وجود دارد اصلاً قابل مقایسه نیست.

وی یادآور شد: در گذشته‌ای دور، بسیاری از روستاهای مناطق بیابانی کشور به شدت تحت تأثیر توفان‌های شن و گرد و غبار بودند اما در حال حاضر دامنه این آسیب‌ها به بسیاری از شهرهای بزرگ‌تر و حتی دورتر از عرصه‌های بیابانی کشیده شده است.

وی اضافه کرد: از این رو برای ایجاد یک محیط برای توسعه متوازن نیازمند هستیم که با اولویت بیشتری نسبت به مقوله مقابله با بیابان‌زایی برخورد کنیم و این موضوع را در صدر مسائل زیست محیطی قرار دهیم چرا که از این طریق می‌توانیم حوزه‌های امنیت غذایی، امنیت انرژی و… تقویت کنیم و به نوعی با تثبیت شن‌های روان و کنترل کانون‌های گرد و غبار، هزینه‌های توسعه را در یک منطقه آسیب پذیر کاهش داده و تعدیل کنیم.