همانطور که نمی‌توانید در یک امتحان سخت، بدون آموزش دیدن نمره خوبی بگیرید، در سرمایه‌گذاری هم بدون آموزش احتمالا موفقیت چندانی کسب نخواهید کرد. آموزش بورس، کلید موفقیت در این بازار است. شما باید بتوانید آمار معاملات هر سهم را به خوبی تحلیل کنید، شناخت درستی از وضعیت صنایع و شرکت‌های مختلف بورسی داشته باشید و از ابزارهای مختلفی که بازار سرمایه در اختیارتان قرار می‌دهد، به خوبی استفاده کنید. در این مطلب به سراغ این موضوع رفته‌ایم و با شما درباره آموزش بورس و هر آنچه در این زمینه اهمیت دارد، صحبت می‌کنیم.
توجه داشته باشید که یادگیری صفر تا صد بورس راه‌های بسیاری دارد اما تمام این راه‌ها دارای اصول و پایه مشابه هستند. برای یادگیری بورس باید به چهار گام توجه اساسی داشت:
۱- آشنایی با ساختار بازار سرمایه
۲- شناخت انواع روش‌های سرمایه‌گذاری
۳- فراگیری انواع روش‌های تحلیلی
۴- یادگیری نحوه معامله‌گری
چرا آموزش بورس اهمیت دارد؟
وارن بافت، یکی از موفق‌ترین سرمایه‌گذاران دنیا می‌گوید: متاسفانه درصد بسیاری از مردم پولی را که به زحمت به دست می‌آورند، در بازارهایی مثل سهام و املاک سرمایه‌گذاری می کنند، بدون اینکه ذره‌ای برای آموزش دیدن هزینه کرده باشند.
بورس بازاری پربازده است، درواقع در ۲۰ سال گذشته بیشتر از هر بازار مالی دیگری در ایران برای سرمایه‌گذاران خود بازدهی داشته است. البته بیشتر برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که با این بازار آشنایی خوبی داشته‌اند و می‌توانند وضعیت سهم‌ها، صنایع و شرکت‌های مختلف را در این بازار تحلیل و بررسی کنند.
بنابراین مهمترین پاسخ به این سوال که چرا یادگیری بورس اهمیت دارد، بازدهی بالای این بازار نسبت به سایر بازارهای موازی است. بازدهی شاخص بورس در ۲۱ سال اخیر، ۳۶۱ برابر بوده است، درحالیکه این عدد برای بازارهای طلا، ارز، خودرو، مسکن و سپرده‌های بانکی به ترتیب ۲۱۹، ۳۸، ۳۰، ۱۳۵ و ۲۳ بوده است.
اگر در بازه زمانی کوتاه‌تر هم به بازدهی بازارهای مالی نگاه کنیم، باز هم بورس پیشتاز است. بازدهی شاخص بورس در ۶ سال اخیر تا پایان سال ۱۴۰۱، ۱۷.۵ برابر بوده است، درحالیکه این عدد برای بازارهای طلا، ارز، خودرو، مسکن و سپرده‌های بانکی به ترتیب ۱/۱۲، ۳/۸، ۲/۹، ۹/۹ و ۵/۲ بوده است. بنابراین به گفته آمار و ارقام بورس پربازدهترین بازار در میان تمامی بازارهای مالی است و توانسته دارایی سرمایه‌گذاران خود را افزایش دهد.
در سال‌های اخیر تعداد افرادی که کد بورسی گرفته‌اند و فعالیت خود را در این بازار شروع کرده‌اند بسیار زیاد شده است و هر روز به تعداد افرادی که برای کسب سود و حفظ ارزش پولشان در برابر تورم راه بورس را در پیش می‌گیرند، افزوده می‌شود. اما سوال مهم این است که آیا این جمعیت عظیم، آموزش‌های لازم برای معامله‌گری در بازارهای مالی و به خصوص بازار بورس را دیده‌اند یا خیر؟ همانگونه که وارن بافت گفت بسیاری از مردم پولی را که به زحمت به دست آورده‌اند، بدون اینکه ذره‌ای برای آموزش دیدن هزینه کرده باشند، وارد این بازار کرده‌اند. کسانی که ممکن است مبلغ قابل توجهی از سرمایه خود را در این بازار از دست داده باشند و اهمیت و تأثیر آموزش بورس را با تمام وجود درک می‌کنند.
تأثیر آموزش بورس بر عملکرد معاملاتی افراد
سرمایه گذاری در بازار بورس مانند سایر بازارهای مالی نیاز به کسب دانش، تخصص و مهارت دارد تا بتوان با استفاده از ابزارهای مختلف معاملاتی و تحلیلی، درصد موفقیت و کسب سود را افزایش داد. نیاز به کسب دانش و تجربه برای ورود به بازارهای مالی الزامی نیست اما برای موفقیت در آن و کسب سود از این بازارها لازم خواهدبود.
آشنایی با ساختار بازار سرمایه
اگر به ساختار بازار سرمایه ایران نگاه کنیم، شورای عالی بورس اوراق بهادار در رأس این بازار قرار دارد و بالاترین رکن آن محسوب می‌شود. این شورا در سال 1384 تاسیس شد و نقش مهمی در تعیین راهبردهای بازار سرمایه و نظارت بر اجرای قانون بازار اوراق بهادار دارد. از دیگر ارکان اصلی بازار سرمایه در ایران می‌توان به سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس ایران، شرکت بورس کالای ایران و شرکت بورس انرژی اشاره کرد.
انواع بازارهای بورس در ایران
بورس ایران دارای چهار بازار مختلف است که در هر یک از آنها شرکت‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند و کالاهایی که در این چهار بازار عرضه می‌شوند نیز گاهی اوقات متفاوت هستند. بورس اوراق بهادار، بورس کالا، بورس انرژی و فرابورس چهار بازاری هستند که فعالان بازارهای مالی می‌توانند در آنها به خرید و فروش سهام و کالاهای مختلف بپردازند.
بورس اوراق بهادار
شناخته‌شده‌ترین بازار بورس ایران، بورس اوراق بهادار است. اوراق بهادار، به برگه یا سندی می‌گویند که حقوق مالی مالک آن برگه را تضمین می‌کند و دارای قابلیت نقلوانتقال است. این اوراق می‌تواند از انواع گوناگونی مانند سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتاز، سهام جایزه، اوراق مشارکت، اختیار معامله، مشتقات، صکوک و قرارداد آتی باشد که برای مالکان خود، ارزش مالی به همراه دارد. به طور کلی، اوراق بهادار در بازار سرمایه به سه دسته کلیِ اوراق بدهی، اوراق حقوق صاحبان سهام و ابزارهای مشتقه تقسیم می‌شود.
بازار بورس و اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۸۵ در قالب یک شرکت سهامی عام تشکیل شد. این بازار، بازاری منسجم و کاملاً پویا است که ابزارهای مالی مختلف، دسترسی آسان و شفافیت بالای آن، برای ذینفعان این بازار، ارزش افزوده ایجاد می‌کند. این اوراق توسط کارگزاری‌ها و بر اساس مقررات و قوانین، معامله می‌شوند.
مهمترین وظایف بورس اوراق بهادار
◾ ایجاد سازماندهی و مدیریت بورس اوراق بهادار
◾ پذیرش شرکت‌ها
◾ مشخص کردن مسئولیت اعضای بازار و نظارت بر حسن اجرای این فعالیت‌ها
◾ انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته‌شده
◾ جمع‌آوری اطلاعات، پردازش و بررسی آنها و انتشار این اطلاعات
◾ نظارت بر فعالیت‌های ناشران اوراق بهادار
آموزش بورس کالا
شرکت بورس کالا در سال ۱۳۸۶ شروع به فعالیت کرد. معامله انواع محصولات کشاورزی، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و محصولات صنعتی و معدنی در بورس کالا و در قالب نقد (Spot)، نسیه (Credit)، سلف (Forward)، معاملات آتی (Future)، اختیار معامله(Option)، قرارداد معاوضه (Swap) و سایر ابزارهای مشتقه انجام می‌شود.
بورس کالای ایران شامل بازارهای مختلفی است:
بازار فیزیکی
در این بازار انواع قراردادهای نقدی، نسیه و سلف در دو رینگ داخلی و خارجی انجام می‌شود.
بازار فرعی
کالاهایی که نیاز به احراز کیفیت یا کمیت توسط خریدار دارند، به صورت مداوم عرضه نمی‌شوند. کشف قیمت آنها در بورس به واسطه پایین بودن سهم معاملات آنها نسبت به کل بازار محصول امکان‌پذیر نیست و از طریق بازار فیزیکی قابل معامله نیستند، به همین علت در بازار فرعی معامله می‌شوند.
بازار مشتقه
قراردادهای آتی و اختیار معامله (خرید و فروش) در این بازار انجام می‌شوند.
بازار مالی
قراردادهای سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق سرمایه‌گذاری کالایی در این بازار انجام می‌شوند.
آموزش بورس انرژی
شرکت بورس انرژی ایران در سال ۱۳۹۱ به صورت یک شرکت سهامی عام برای معامله حامل‌های انرژی از قبیل برق، نفت ، گاز و سایر حامل‌های انرژی تاسیس شد و شروع به فعالیت در این زمینه کرد. اکثر فعالان این بازار اشخاص حقوقی هستند.
بورس انرژی شامل چهار بازار اصلی است که عبارتند از:
بازار فیزیکی
این بازار شامل برق و سایر حامل‌های انرژی است.
بازار مشتقه
در این بازار برخلاف بازار فیزیکی که در آن کالا معامله می‌شود، اوراق بهادار مبتنی بر کالاها مورد معامله قرار می‌گیرد. معاملات این بازار با استفاده از قرارداد سلف موازی، قرارداد اختیار معامله و قراردادهای آتی انجام شود.
بازار فرعی
این بازار به معاملات کالاهایی مرتبط است که به صورت تک محموله‌ای هستند و عرضه آنها در هر نوبت، نیاز به ارسال درخواست جداگانه و دریافت موافقت کمیته عرضه کالا دارد.
بازار سایر اوراق بهادار
این بازار شامل اوراق گواهی ظرفیت و گواهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله است.
فرابورس ایران
این شرکت در سال ۱۳۸۸ با ساختاری مشابه بورس تهران شروع به فعالیت کرد. در واقع فرابورس فضایی مشابه با بورس تهران است که با قوانین و مقررات پذیرش و معامله آسان‌تر، عرصه را برای ورود شرکت‌هایی که شرایط حضور در بازار بورس را ندارند فراهم کرده و آنها را هدایت و ساماندهی می‌کند.
فرابورس شامل بازارها و تابلوهای معاملاتی مختلفی است که عبارتند از:
▪️ بازار اول
▪️ بازار دوم
▪️ بازار سوم
▪️ بازار پایه (پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز)
▪️ بازار شرکت‌های کوچک و متوسط
▪️ بازار ابزارهای نوین مالی
▪️ بازار مشتقه
پذیرش شرکت‌ها در هر یک از بازارها و تابلوهای معاملاتی فرابورس دارای شرایطی معین است که لازمه ورود به این بازارها است. در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ساختمان و زمین، صندوق‌های جسورانه، اوراق تامین مالی دارای شرایط خاص، اوراق تامین مالی استاندارد، اوراق تسهیلات مسکن، اسناد خزانه اسلامی و سایر ابزارهای مالی معامله می‌شود که بسیاری از این ابزارها برای اولین بار و به واسطه فرابورس ایران معرفی شده و مورد معامله قرار گرفته است.
مزایای سرمایه‌گذاری در بورس
کسب سود و حفظ ارزش پول در برابر تورم احتمالا مهمترین مزیت حضور در بورس برای سرمایه‌گذاران این بازار است، اما این بازار برای سرمایه‌گذاران مزایای دیگری نیز دارد. ضمن اینکه مزایای بورس از دید شرکت‌ها و اقتصاد کلان نیز قابل بررسی است.
مزایای فعالیت در بورس برای سرمایه‌گذاران
◾ نقدشوندگی بالای بازار بورس
◾ وجود شفافیت و امنیت در سرمایه‌گذاری
◾ کسب سود با سرمایه اولیه بسیار کم
◾ مشارکت در تصمیم‌گیری و اداره شرکت
◾ حفظ ارزش پول در مقابل تورم
◾ قانونمندی و برخورداری از حمایت مقررات
◾ کسب بازدهی بیشتر نسبت به سایر بازارها
مزایای فعالیت در بورس از دیدگاه اقتصاد کلان
◾ استفاده از پس‌اندازهای راکد برای تأمین مالی مؤسسات، دولت و در مسیر تولید
◾ کنترل کردن نقدینگی و حجم پول در سطح جامعه و تحت کنترل داشتن تورم به روش‌های مختلفی مانند انتشار اوراق مشارکت و سهام
◾ به کارگیری سرمایه‌های پراکنده و کوچک برای تامین مالی شرکت‌های کوچک
◾ ایجاد بازاری مطلوب با منابع مناسب و کامل
◾ بالا بردن میزان نقدشوندگی دارایی و ثروت افراد جامعه
◾ افزایش تولید ناخالص ملی، کمک به افزایش میزان اشتغال و حفظ شدن تعادل اقتصادی کشور
◾ پخش و توزیع عادلانه درآمد و ثروت به واسطه گسترش مالکیت عمومی
◾ شکل‌گیری احساس مشارکت عمومی
مزایای فعالیت در بورس برای شرکت‌ها
◾ سهولت و سرعت در نحوه تأمین مالی
◾ شفافیت اطلاعاتی
◾ بالا رفتن اعتبار داخلی و خارجی
◾ پایین آمدن هزینه برندینگ
◾ بالا بودن قابلیت نقدشوندگی سهام
◾ معافیت‌های مالیاتی
◾ کسب و افزایش اعتماد عمومی
◾ سهولت و افزایش سرعت نقلوانتقال مالکیت
انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس
سرمایه‌گذاری در بورس، روش‌های مختلفی دارد، شما هم می‌توانید به صورت مستقیم وارد این بازار شوید و با تکیه بر دانش خود از بازارهای مالی به خرید و فروش سهام بپردازید و هم می‌توانید این کار را به افراد حرفه‌ای‌تر بازار بسپارید تا با بهره‌گیری از دانش و تجربه خود در بازارهای مالی، دارایی‌های شما را در بورس مدیریت کنند. در ادامه شما را با این دو روش مهم مدیریت سرمایه در بورس بیشتر آشنا می‌کنیم:
سرمایه‌گذاری مستقیم
در این روش لازم است که سرمایه‌گذار، حداقل به یکی از روش‌های تحلیل تکنیکال یا بنیادی اشراف داشته باشد و با داشتن این مهارت و وقت‌گذاری مناسب برای تحلیل، به صورت مستقیم به بررسی شرایط بازار سرمایه، صنایع و نمادهای مختلف بپردازد و بر اساس تحلیل خود اقدام به معامله کند. آموزش بورس در سرمایه‌گذاری مستقیم اهمیت بسیار زیادی دارد.
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
در این روش سرمایه گذاری، نهادی متخصص و دارای تحلیلگران با تجربه و ماهر مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد که سرمایه‌گذار با مراجعه به آنها و سپردن سرمایه خود به این نهادها، اجازه می‌دهد تا به نمایندگی از طرف او و بر اساس تحلیل‌های خود، اقدام به خرید و فروش سهام در بازار کنند.
این روش برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری دارند اما دانش بالایی از بازار ندارند یا زمان کافی برای انجام این کار را ندارند، بسیار مناسب است.
اگر فردی فرصت کافی برای یادگیری و کسب مهارت در بازار سرمایه را نداشته باشد، می‌تواند از روش‌های غیرمستقیم حضور در بورس استفاده کرده و با انعقاد قرارداد سبدگردانی یا از طریق یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری از این بازار کسب سود کند. در ادامه با شما راجع به ۲ روش مدیریت دارایی‌ها در بورس یعنی سبدگردانی اختصاصی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر صحبت می‌کنیم:
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مهمترین ابزار مدیریت غیرمستقیم دارایی‌ها در بورس هستند. نهادهای مالی که وجوه سرمایه‌گذاران بازارهای مالی را در سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دلیل بهره‌گیری از تیمی متخصص و با تجربه در بورس و بازارهای مالی توانسته‌اند نظر فعالان بازارهای مالی را به ویژه در سال‌های اخیر به خود جلب کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به نحوه سرمایه‌گذاری و ترکیب دارایی‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
انواع صندوق‌ها از نظر نحوه سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر نحوه سرمایه‌گذاری به دو دسته تقسیم می‌شوند:
صندوق‌های قابل معامله
صندوق‌های قابل معامله یا ETF، صندوق‌هایی هستند که معامله واحدهای آن به صورت آنلاین و از طریق کارگزاری‌ها انجام می‌شود. شما می‌توانید واحدهای صندوق قابل معامله را به راحتی و با جست‌وجوی نماد آنها در سامانه معاملاتی آنلاین تمامی کارگزاری‌ها خرید و فروش کنید.
صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال
صدور در واقع به معنای خرید واحدهای صندوق‌های صدور و ابطالی و ابطال به معنای فروش واحدهای این صندوق‌ها است. برای صدور و ابطال یعنی خرید و فروش واحدهای این صندوق‌ها، باید به صورت حضوری به شعب مورد تایید صندوق مراجعه کرد. البته خرید و فروش واحدهای برخی از صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال هم به صورت آنلاین امکان‌پذیر شده است. برای خرید واحدهای این صندوق‌ها، نیازی به دریافت کد معاملاتی نیست.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی‌ها
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر میزان ریسک و بازدهی و ترکیب پرتفوی سرمایه‌گذاری به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که تعدادی از این صندوق‌ها عبارتند از:
صندوق‌های سهامی
بخش عمده پرتفوی صندوق‌های سهامی شامل سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار بورس است و سرمایه‌گذاری در آن برای افرادی که ریسک‌پذیری بالایی دارند، مناسب خواهد بود. بازدهی این صندوق‌ها به شدت تحت تأثیر شرایط کلی بازار سرمایه قرار دارد.
صندوق‌های با درآمد ثابت
بخش عمده پرتفوی صندوق‌های با درآمد ثابت شامل اوراق با درآمد ثابت است و سرمایه‌گذاری در آن برای افرادی که ریسک‌پذیری پایینی دارند، مناسب است. بازده این صندوق‌ها تقریباً ثابت خواهد بود.
صندوق‌های مختلط
تقریباً نیمی از پرتفوی صندوق مختلط شامل سهام شرکت‌های مختلف بازار سرمایه و نیم دیگر، شامل اوراق بهادار با درآمد ثابت می‌شود. بنابراین میزان ریسک و بازدهی این صندوق‌ها در محدوده‌ای بین صندوق‌های سهامی و صندوق‌های با درآمد ثابت قرار دارد.
صندوق‌های طلا
بخش عمده پرتفوی این صندوق‌ها شامل اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا است و سرمایه‌گذاری در آن برای افرادی که ریسک‌پذیری بالایی دارند، مناسب است. بازدهی این صندوق‌ها تقریباً مشابه بازدهی سکه طلا خواهد بود.
صندوق‌های شاخصی
بخش عمده پرتفوی صندوق‌های شاخصی، سهام شاخص‌سازی هستند که در تعیین نوسانات یکی از شاخص‌های بازار تاثیرگذارند و الگوی حرکتی آنها مشابه الگوی حرکتی شاخص مورد نظر است. این صندوق‌ها بازدهی مشابه بازه شاخص مبنا را خواهند داشت.
ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری
برای تشکیل یک صندوق سرمایه‌گذاری و مدیریت آن مانند هر شرکت یا بنگاه اقتصادی دیگری، نیاز به ارکان اجرایی و نظارتی است. این ارکان عبارتند از:
◾ مجمع صندوق
◾ مدیر صندوق
◾ متولی صندوق
◾ بازارگردان
◾ ضامن نقدشوندگی صندوق
◾ کارگزار صندوق
◾ حسابرس
به چه مقدار پول برای کسب سود از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیاز داریم؟
برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله مانند سایر سهام بازار سرمایه، نیاز به حداقل ۵۰۰ هزار تومان است. اما برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، به مبلغی برای خرید یک واحد از این صندوق‌ها نیاز داریم که با چندصد هزار تومان هم قابل انجام است.
مهمترین مفاهیم صندوق‌های سرمایه‌گذاری
واحد (یونیت)
کوچک‌ترین جزء از یک صندوق سرمایه‌گذاری واحد یا یونیت نامیده می‌شود.
قیمت صدور هر واحد
هزینه‌ای که باید سرمایه‌گذار برای خریداری یک واحد از صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال بپردازد.
قیمت ابطال هر واحد
مبلغی که باید به سرمایه‌گذار بابت فروش یک واحد از صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال پرداخت شود.
ارزش خالص دارایی هر واحد (NAV)
با کسر بدهی‌های صندوق از دارایی‌های آن، ارزش خالص دارایی یک صندوق به دست می‌آید و با تقسیم این ارزش خالص دارایی‌ها بر تعداد واحدهای صندوق، ارزش خالص دارایی هر واحد به دست خواهد آمد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله NAV چیست را مطالعه کنید.
سبدگردانی اختصاصی
دیگر روش مدیریت غیرمستقیم دارایی‌ها در بازار سرمایه، سبدگردانی اختصاصی است. در این روش سرمایه‌گذار مدیریت سرمایه خود را با امضای قرارداد به سبدگردان واگذار می‌کند و برای انجام این خدمات به سبدگردان کارمزد پرداخت می‌کند. تفاوت اصلی این روش با صندوق‌های سرمایه‌گذاری این است که در صندوق‌ها سبدی متنوع از دارایی‌ها برای تمام سرمایه‌گذاران صندوق ایجاد می‌شود اما در سبدگردانی اختصاصی، همانگونه که از نامش نیز مشخص است، سبدگردان سبدی اختصاصی تنها برای یک شخص متناسب با اهداف و روحیات او تشکیل می‌دهد.
شروع سرمایه‌گذاری در بورس
حالا که با روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری در بورس آشنا شدید، به سراغ این موضوع می‌رویم که سرمایه‌گذاری در این بازار را از کجا باید شروع کرد.
دریافت کد بورسی
اولین قدم برای شروع فعالیت در بورس و آغاز سرمایه‌گذاری در این بازار، دریافت کد بورسی است. کد بورسی مانند کد ملی شناسه منحصر به فردی است که تنها یک بار برای شما صادر می‌شود و بدون آن انجام معاملات در بورس اوراق بهادار امکان‌پذیر نیست. برای دریافت کد بورسی، ابتدا باید در سامانه سجام به نشانی www.sejam.ir ثبت‌نام کرد. سجام، سامانه جامع اطلاعات مشتریان بازار سرمایه است.
ثبت‌نام در سامانه سجام به احراز هویت هم نیاز دارد که می‌توان آن را به صورت آنلاین یا حضوری انجام داد. شما برای آغاز فعالیت در بازار سرمایه به کد معاملاتی هم نیاز دارید، برای دریافت این کد باید در یکی از کارگزاری‌های دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت‌نام کرده و از آنها کد معاملاتی بگیرید.
با چه پولی وارد بورس شویم؟
مهمترین نکته آموزشی مورد نیاز برای ورود به بورس این است که به هیچ وجه نباید با سرمایه اصلی و مورد نیاز زندگی خود وارد این بازار شوید. در واقع باید پولی را وارد بازار بورس کرده و با آن فعالیت کنید که اگر در اثر نوسانات بازار، بخشی یا تمام آن را از دست دادید دچار بحران نشده و زندگی‌تان به مخاطره نیفتد. افراد بسیاری بدون داشتن تجربه و مهارت لازم وارد بورس می‌شوند تا سودهای بزرگی کسب کنند و با همین هدف، سرمایه‌های اصلی زندگی خود مانند خانه و ماشین را می‌فروشند یا وام می‌گیرند و نه تنها موفق به کسب سود نمی‌شوند، بلکه متحمل ضررهای سنگینی هم خواهند شد.
حداقل سرمایه‌ای که با آن می‌توان در بورس فعالیت کرد چقدر است؟
در آغاز فعالیت در این بازار، نیاز به سرمایه‌های بسیار بزرگ ندارید. شما با ۵۰۰ هزار تومان هم می‌توانید سهم مورد نظر خود را بخرید. اولین پذیره‌نویسی‌ها و عرضه‌های اولیه سهام نیز با توجه به شرایط آن سهم و به وسیله ناظر بازار اعلام می‌شوند و با کمتر از ۵۰۰ هزار تومان قابل خریداری هستند. در مجموع یکی از مهمترین مزایای سرمایه‌گذاری در بورس، امکان ورود به این بازار و سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک است.
آیا می‌توان بدون صرف زمان، در بازار بورس سرمایه‌گذاری کرد؟
همانطور که پیش‌تر هم به آن اشاره کردیم حضور در بازار بورس و کسب سود از آن، مستلزم یادگیری روش‌های تحلیل و کسب مهارت کافی است که این مهارت نیز با صرف زمان به دست خواهد آمد.
بنابراین، اگر فردی فرصت کافی برای یادگیری و کسب مهارت را نداشته باشد می‌تواند از روش‌های غیرمستقیم حضور در بورس استفاده کرده و با انعقاد قرارداد سبدگردانی یا از طریق یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری از این بازار کسب سود کند.
آشنایی با ساختار جلسه معاملاتی
معاملات بورس اوراق بهادار در ایران از روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام می‌شود. فعالان بازار در این روزها می‌توانند با توجه به تحلیل و بررسی وضعیت سهم‌های مختلف به خرید و فروش و معاملات سهام در این بازار بپردازند. ساعت انجام معاملات بورس اوراق بهادار تهران نیز به دو بخش پیش گشایش و ساعت انجام معاملات تقسیم می‌شود.
زمان پیش گشایش بورس اوراق بهادار تهران از ساعت ۸:۴۵ تا ساعت ۹ صبح است. در این ساعت هیچ خرید و فروشی در بازار صورت نمی‌گیرد و تنها معامله‌گران می‌توانند سفارش خود را ثبت یا حذف کنند. ساعت ۹ صبح، ساعت شروع معاملات بازار بورس در ایران است، ساعتی که خرید و فروش سهم در این بازار آغاز می‌شود. معاملات بازار سهام در ایران تا ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه ادامه دارد. بورس اوراق بهادار تهران روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل است.
صف خرید
هنگامی که درخواست ثبت شده خریداران یک سهم، در بالاترین قیمت مجاز باشد و فروشنده‌ای حاضر به فروش سهم به خریداران نباشد، صف خرید ایجاد می‌شود.
صف فروش
زمانی که درخواست ثبت شده فروشندگان در پایین‌ترین قیمت مجاز باشد و هیچ خریداری قصد خرید سهم را نداشته باشد، صف فروش ایجاد می‌شود.
انواع معاملات قابل انجام در بازار بورس
انواع معاملات در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، بر اساس قوانین و مقررات حاکم بر سازمان بورس انواع مختلفی تقسیم می شود که عبارتند از:
معاملات عادی (خُرد)
آن دسته از معاملات و قراردادهایی که در تمام روزهای کاری بورس و اوراق بهادار تهران، به صورت خرید و فروش سهام انجام می‌شود، معاملات عادی نامیده می‌شود که در بین فعالان بازار و معامله‌گران، به معاملات خُرد معروف است.
معاملات عمده در بازار بورس
به معاملاتی که طی آن، حجم بسیار زیادی از سهام شرکتی با قیمتی که متفاوت و عموماً بالاتر از قیمت تابلوی سهم است معامله شود، معاملات عمده گفته می‌شود. در این معاملات، در مواقعی این امکان وجود دارد که محدودیت حجمی و دامنه نوسان معین شده و قانونی بازار برای سهم مورد نظر، رعایت نشود. معملات عمده با یکی از این دو شرط قابل انجام است:
◾ تعداد سهامی که مورد معامله قرار می‌گیرد، درصد مشخصی از کل سهام شرکت باشد.
◾ حجم معاملات انجام‌شده در دوره‌ای مشخص، از کل حجم معاملات انجام‌شده بازار بیشتر باشد.
معاملات عمده خود به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
معاملات عمده نوع اول
در این معاملات، تعداد سهامی که مورد معامله قرار می‌گیرد، مساوی با ۵ درصد از کل سهام شرکت یا بیشتر از ۵ درصد از آن خواهد بود.
معاملات عمده نوع دوم
در این معاملات، تعداد سهامی که مورد معامله قرار می‌گیرد، مساوی با ۱ درصد از کل سهام شرکت یا بیشتر از ۱ درصد از آن و کمتر از ۵ درصد خواهد بود.
معاملات بلوکی در بازار بورس
به معاملاتی که طی آن درصد زیادی از سهام یک شرکت به شخص حقوقی دیگری انتقال پیدا می‌کند، بدون اینکه تاثیر چندانی بر قیمت جاری سهم در تابلو آن داشته باشد، معاملات بلوکی گفته می‌شود. در معاملات بلوکی، محدودیت حجمی و دامنه نوسان رعایت نخواهد شد و در اغلب اوقات قیمت معامله شده در معاملات بلوکی، بالاتر از قیمت تابلوی سهم خواهد بود و زمانی که با انتشار آگهی در خصوص عرضه بلوک، میزان تقاضا در سهم مورد نظر افزایش پیدا می‌کند، می‌توان انتظار افزایش قیمت سهم را داشت.
مزایای معاملات بلوکی
◾ وجود انعطاف بیشتر در مدیریت عرضه و تقاضا
◾ کاهش دادن هزینه‌های معاملاتی
◾ تحت تاثیر قرار ندادن بازار خُرد
◾ بهبود نقدشوندگی و افزایش کارایی بازار
◾ امکان انجام فرآیند تسویه وجوه معامله خارج از اتاق پایاپای