ارتودنسی بزرگسالان تا چه سنی مقدور است؟

ارتودنسی و چالشی به نام سن؛ درمان ارتودنسی تا چه سنی ممکن است؟ آیا ارتودنسی در بزرگسالان نیز شدنی است؟ چه فاکتورهایی در موفقیت درمان ارتودنسی در سنین بزرگسالی موثر است؟

واژه ارتودنسی در زبان انگلیسی (ارتودنتیک) از دو‌ کلمه ی  لاتین «ارتو »و‌ «دنت» تشکیل شده است که اولی به معنی ردیف شدن و‌ دومی به معنی دندان میباشد. لذا این علم کوشش دارد که چیدمان دندانها را مرتب کند.

در ارتودنسی نیروهای بیومکانیک باعث حرکت دندان‌ها به محل‌های مناسب می‌شوند، کنار هم قرار گرفتن مرتب دندان‌ها نه تنها از نظر زیباشناختی مفید هستند، بلکه باعث سلامت بیشتر آنها و لثه‌های اطرافشان می‌شود. مقالات متعددی نشان داده‌اند که زمانی که دندان‌هایمان ردیف در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند احتمال تجمع مواد غذایی کمتر بوده (به علت راحت تر شدن عمل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن)، و به تبع آن تجمع باکتری‌های بیماری‌زا برای بافت‌های لثه اندک خواهد بود. به این ترتیب می‌تواند احتمال بیماری‌های لثه کاهش پیدا کند. یقیناً این اصلاح چیدمان دندانی باعث زیباتر شدن لبخند و بالا رفتن اعتماد به نفس برای بیماران خواهد شد. بالا رفتن کیفیت زندگی از جمله اهداف اصلی در درمان‌های زیبایی خصوصاً ارتودنسی می‌باشد.

ارتودنسی بزرگسالان؛ آیا ممکن است؟

تمامی افراد یک جامعه احتیاج به این اعتماد به نفس و لبخند زیبا دارند؛ لذا تمامی درمان‌ها به این سمت و سو می‌روند که از کوچک تا بزرگسال، از مرد تا زن بتوانند آنها را انجام دهند. درمانی پیشرو خواهد بود که نیاز تمامی اقشار جامعه را مرتفع سازد. علم دندانپزشکی نیز به این جهت حرکت کرده است. در رشته ارتودنسی نیز جامعه هدف از کودکان و نوجوانان به سمت جوانان، بزرگسالان و حتی افراد مسن تغییر جهت داده است. اینکه چه فاکتورهایی تعیین کننده سن مورد نیاز برای درمان ارتودنسی در افراد جامعه است در این مقاله مورد بحث می‌باشد.

فاکتورهای تعیین کننده سن مناسب درمان ارتودنسی

کیفیت استخوان فک:

دندان‌ها در بستر استخوان فک قرار گرفته و هرگونه مشکل ساختاری و زمینه‌ای در استخوان می‌تواند مانع درمان اصولی ارتودنسی شود، به همین منظور، بررسی وجود انواع بیماری‌ها یا مشکلات بیولوژیک که با افزایش سن در افراد محتمل هست برای رعایت اصول ارتودنسی واجب میباشد. اگر بیماری در سنین نوجوانی دچار اختلالات مربوط به جذب کلسیم و فسفات در بدن باشد نیز نمی‌توان ارتودنسی را روی دندان‌هایش اجرا نمود؛ برعکس در افراد بزرگسالی که هیچ اختلالی در بافت‌های سخت بدنشان دیده نمی‌شود حرکت‌های دندانی به خوبی صورت خواهد گرفت و با ثبات خواهند ماند. پس کاندید مناسبی برای ردیف شدن دندان‌ها و انجام ارتودنسی هستند.

دندانهای سالم:

با افزایش سن ممکن است شما ترمیم‌ها، درمان‌های ریشه، پروتز یا ایمپلنت بیشتری در دهان افراد جامعه ببینید و این موارد می‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی نتیجه درمان ارتودنسی اثر بگذارند. هر چقدر که در سنین بزرگسالی دندان‌های محکم سالم و غیر پر کرده بیشتر داشته باشیم می‌توانیم درمان ارتودنسی موثرتر و قابل پیش بینی‌تری برای آن بیمار انجام دهیم.

در مقابل اگر در فرد نوجوانی به خاطر تغذیه و یا ژنتیک و یا عوامل محیطی دندان‌های آسیب دیده و یا ترمیم شده متعددی ببینیم، شاید درمان ارتودنسی باعث مشکلات بیشتری روی این دندان‌ها شود و در آینده نواحی بی‌دندانی بیشتری برایش ایجاد گردد لذا درمان‌ها را با احتیاط انجام می‌دهیم.

لثه:

حرکت ارتودنسی علاوه بر استخوان و دندان بر روی لثه‌ها نیز متمرکز است. اگر در سن بزرگسالی بیماری دیابت کنترل نشده و یا اختلال درعوامل موثر بر روی الیاف کلاژنی وجود داشته باشد این‌ها می‌توانند تاثیر قابل توجهی برای درمان ما داشته باشند و در صورتی که بتوانیم آنها را کنترل کنیم بدون نگرانی می‌شود ارتودنسی را آغاز کرد.

در طرف مقابل، اگر در نوجوان و یا کودکی به صورت ارثی یا به خاطر بهداشت ضعیف دندانی بیماری‌های لثه مشاهده گردد هرگونه حرکت دندانی باعث تشدید آن خواهد شد. پس بنابراین در این افراد اولویت با سلامت الیاف لثه‌ای و درمان آن می‌باشد .بعد از اینکه اطمینان خاطر حاصل شد که بافت‌های لثه‌ای کاملاً محکم و متعادل هستند می‌توان با بررسی مجدد شروع به درمان ارتودنسی کرد.

رعایت بهداشت در طول درمان ارتودنسی:

رعایت بهداشت در طول درمان ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است؛ هدف اصلی در کلینیک های معتبر ارتودنسی این است که دندان‌های شما در انتهای درمان ردیف و کاملاً سالم بشوند. بنابراین مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و توانایی استفاده از دهان شویه برای ما حائز اهمیت است. اگر در نوجوانی یا کودکی این همکاری دچار مشکل باشد به دلایلی از جمله مشکلات در سیستم عصب عضلانی یا بیماری‌های سندرمی تمام توجه ما باید بر این باشد که چگونه این کودک یا نوجوان می‌تواند در حین درمان، خوب مسواک بزند یا نخ دندان استفاده کند.

در فرد بزرگسالی که به علت بیماری‌هایی از قبیل لرزش دست یا ام اس نمی‌تواند خوب براکتهای های ارتودنسی را تمیز کند معمولا توصیه به این مورد درمان ها نمیشود؛ چون مضرات آن مثل پوسیدگی‌های ایجاد شده در آینده بیشتر از فوایدش می‌باشد

انگیزه:

زمانی که فرد بزرگسالی برای بهبود کیفیت زندگی، بهتر شدن عملکرد فک‌ها در غذا خوردن و زیباتر شدن طرح لبخند به ما مراجعه می‌کند این خود نشان دهنده انگیزه بالای ایشان برای همکاری در حین درمان ارتودنسی می‌باشد.

از طرف دیگر در کودکی که به زور والدینش برای ارتودنسی مراجعه کرده است احتمال عدم همکاری وی در حین درمان بالا می‌باشد. بنابراین بهتر است اندکی صبر بکنیم تا کودک بزرگتر شده، انگیزه بالاتر و همکاری موثرتری در رعایت بهداشت داشته باشد.

امید به زندگی؛ عاملی موثر در میل به ارتودنسی در بزرگسالی:

در کشورهای اسکاندیناوی و آمریکای شمالی به علت بالا رفتن سطح امید به زندگی درمان‌های زیبایی نیز رواج بیشتری پیدا کرده‌اند. فردی که مثلاً در ۷۰ یا ۸۰ سالگی برای ردیف‌تر شدن دندان‌هایش به مراکز ارتودنسی مراجعه می‌کند تمام تلاش انجام میشود تا در کوتاه‌ترین مدت زمان بهترین نتیجه را برای ایشان فراهم کنیم.

با در نظر گرفتن پارامترهایی که ذکر شد می‌توانیم درمان‌های کوتاه که در صبر و حوصله افراد بزرگسال و مسن جامعه باشد انجام دهیم.

درمانهای کمکی برای پروتز و ایمپلنت:

به علت زیاد شدن درمان‌های ایمپلنت و پروتز در افراد بزرگسال و مسن جامعه خیلی از اوقات برای فراهم گردیدن فضای کافی پروتزی، احتیاج به حرکت دادن دندان‌ها می‌باشد. لذا این نیز یکی از دلایل مهمی است که ممکن است فردی بزرگسال به ما مراجعه کرده و خواستار یک درمان ارتودنسی کمکی در قسمتی از سیستم دندانی‌اش شود که در آینده بتواند ایمپلنت مناسبی در آن قسمت قرار دهد.

نتیجه گیری:

اینکه بعضی افراد می‌پرسند تا چه سنی می‌توان ارتودنسی را انجام داد و آیا درمان ارتودنسی در بزرگسالان امکان پذیر است یا خیر به فاکتورهای توضیح داده شده بستگی دارد در صورتی که مجموع عوامل ذکر شده مناسب باشد حتی در بزرگسالان و میانسالان می‌توان ارتودنسی را به خوبی در کلینیک ارتودنسی دکتر مهدی فهیمی هنزائی انجام داد.