رژیم غذایی «ضد التهابی» می‌تواند مانع زوال عقل شود – مرجع علم و فناوری

مطالعات جدید نشان می‌دهد که پیروی از رژیم غذایی ضد‌ التهابی، که حاوی غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات است، به جای رژیم غذایی التهابی، که بر گوشت قرمز و مواد غذایی فراوری‌شده و فوق‌فراوری‌شده تمرکز دارد، خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۳۱ درصد کاهش می‌دهد.

ابیگل داو، نویسنده ارشد این مطالعه، که روز دوشنبه در مجله «جاما نتورک اوپن» (JAMA Network Open) منتشر شد می‌گوید، این مزیت حتی برای افرادی که در حال حاضر به بیماری‌های سندرم متابولیک (کاردیومتابولیک) مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی یا سکته مغزی دچارند نیز صدق می‌کند. داو، دانشجوی دکترا در مرکز تحقیقات پیری در موسسه کارولینسکا در سولنا، سوئد گفت: «رژیم غذایی ضد‌ التهابی با کاهش خطر زوال عقل، حتی در میان افراد مبتلا به سندرم متابولیک، که در حال حاضر با خطر ابتلا به زوال مواجه‌اند، مرتبط است.»

درواقع افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، سکته مغزی یا بیماری قلبی، که بیشتر مواد غذایی ضد‌ التهابی مصرف می‌کردند، دو سال دیرتر از افراد مبتلا به سندرم متابولیک، که رژیم غذایی التهابی داشتند، به زوال عقل مبتلا شدند. به گفته داو، همچنین در اسکن مغزی افرادی که رژیم غذایی ضد‌ التهابی داشتند سطوح پایین‌تر نشانگرهای زیستی مغزی تخریب عصبی و بیماری‌های عروقی مشاهده شد. 

دکتر دیوید کاتز، متخصص طب پیشگیری و شیوه زندگی که در این مطالعه مشارکت نداشت، می‌گوید با آنکه این مطالعه مشاهده‌ای است و رابطه علی و معلولی را بررسی نمی‌کند، اما یافته‌ها نشان می‌دهد که میان رژیم غذایی التهابی و سلامت مغز ارتباط وجود دارد. به گفته او، به احتمال زیاد رژیم غذایی با کیفیت بالاتر و التهاب کمتر، در طول زمان مستقیما بر چندین عامل مرتبط با سلامت مغز و عصب‌شناختی تاثیر می‌گذارد.

رژیم غذایی التهابی چیست؟

به گزارش سی‌ان‌ان، راه‌های بیولوژیکی دقیقی که غذاها ازطریق آنها بر مسیرهای التهابی تاثیر می‌گذارند هنوز کاملا شناسایی نشده‌اند. با این حال، باور محققان این است که تکیه بر غذاهای شیرین و فراوری‌شده و همچنین ازدیاد چربی‌های اشباع‌شده در گوشت‌ قرمز و فراوری‌شده، که در رژیم غذایی غربی رایج است، به همراه آلودگی ناشی از دود سیگار، تشعشعات، پلاستیک‌ها و آفت‌کش‌ها ممکن است فعالیت رادیکال‌های آزاد بدن را افزایش دهد. 

رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی با الکترون‌های جفت‌نشده‌اند که می‌خواهند با الکترون‌های دیگر جفت شوند، به همین دلیل الکترون‌های سلول‌های دیگر را می‌ربایند و باعث «آسیب سلولی» می‌شوند و درنتیجه در ابتلا به بیماری آلزایمر، زوال عقل و بیماری‌های مزمن دیگر نقش دارد. افزون بر این، غذاهای بسیار فراوری‌‌شده و چرب، سطح بالای نشانگرهای زیستی التهابی مانند پروتئین واکنشی سی (C)، اینترلوکین ۶ و فاکتور نکروز تومور را تحریک می‌کند. 

پژوهشی در نوامبر۲۰۲۰ نشان داد افرادی که به میزان زیادی گوشت قرمز و فراوری‌شده مانند سوسیس و بیکن و همچنین غذاهای شیرین و فراوری‌شده مصرف می‌کنند، ۲۸ درصد بیشتر با خطر سکته مغزی و ۴۶ درصد بیشتر با خطر ابتلا به بیماری قلبی مواجه‌اند. براساس مطالعه فوریه ۲۰۱۹، افزایشِ تنها ۱۰ درصد این مواد غذایی خطر مرگ ناشی از هر علت مرتبط را ۱۴درصد افزایش می‌دهد. 

اما نکته امیدوار‌کننده این است که امکان مبارزه و جلوگیری از آن وجود دارد. طبق نتایج تحقیقات، عناصر ضد‌ التهابی مانند ویتامین‌ها، کاروتنوئید‌ها و فلاونوئیدهای موجود در مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجات رادیکال‌های آزاد و دیگر نشانگرهای التهابی را خنثی می‌کنند و استرس جسمی را کاهش می‌دهند. 

کارکرد بهتر مغز با مواد غذایی ضد‌التهابی

در این پژوهش جدید محققان ازطریق داده‌های «بانک زیستی بریتانیا» (UK Biobank)، الگوهای غذایی بیش از ۸۴ هزار بزرگسال بالای ۶۰ سال را که به دیابت نوع ۲ یا بیماری‌های قلبی یا سکته مغزی مبتلا بودند اما به زوال عقل دچار نبودند تجزیه و تحلیل کردند. از این افراد پنج بار درمورد ۲۰۶ غذا و ۳۲ نوشیدنی که به گروه‌های التهابی و ضد‌ التهابی تقسیم شده بودند سوال کردند. سوابق پزشکی ۱۵ سال بعد این افراد هم بررسی شد تا مشخص شود آیا میان خوردن کمترین و بیشترین مقدار مواد غذایی التهابی و ابتلا به زوال عقل ارتباطی وجود دارد یا نه. همچنین حدود ۹ هزار شرکت‌کننده را ازطریق ام‌آرآی، اسکن مغز، آزمایش کردند. 

اسکن‌ها نشان داد که افراد مبتلا به سندروم متابولیک، که بیشترین مواد غذایی ضد‌ التهابی را مصرف کرده بودند، مغزشان حجم ماده خاکستری بیشتری داشت که نشان‌دهنده تخریب عصبی کمتر بود و، در مقایسه، افرادی که رژیم‌ غذایی التهابی را دنبال کرده بودند، مغزشان حجم ماده سفید کمتری داشت که نشان‌‌دهنده آسیب عروقی در مغز بود. کاتز با تاکید بر اینکه تحقیقات بیشتری نیاز است، توصیه می‌کند پیروی از رژیم غذایی باکیفیت از مغز محافظت می‌کند و علائم عملکردی تخریب را کاهش می‌دهد و به تاخیر می‌اندازد.