مساجد سنندج جلوه‌ای از شاهکار معماری/تجلی۱۷۵۰مسجد بر قامت کردستان

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: اینجا سنندج، سرزمین مسجد و مناره‌ها است، شهری که با عبور از هر کوچه و محله‌اش شاهد مناره و مسجدی خواهی بود که جلوه‌هایی از معنویت را در دل پس و پیچ‌های کوچه‌های قدیمی و حتی محله‌های جدید شهر نمایان می‌سازد. مناره از عناصر شاخص معماری در بناهای مذهبی اسلامی بوده که پیشینه‌ای کهن در معماری ایران دارد.

تاریخ در این شهر با وجود عمارت‌ها و بناهایی که از مساجد و اماکن مذهبی به چشم می‌خورد، نفس می‌کشد و شاهکار معماری دوران مختلف تاریخ در لابه لای محله‌های این شهر خودنمایی می‌کند. تمام مساجد شهر و روستاهای کردستان دارای داستان‌ها و خلوص خاص خود هستند، هر کدام به شکل و شیوه‌ای قصه‌ای از تاریخ را در درون خود جای داده‌اند و زیبایی‌های این استان را دوچندان کرده‌اند.

از مسجد جامع سنندج گرفته که شاهکاری از معماری قاجاریه به شمار می‌رود تا مسجد حاج شیخ محمد در محله آغه زمان این شهر به عنوان بزرگ‌ترین موقوفه کردستان، هر کدام حکایتی از جذاب بودن این بناهای مقدس دارد یا مسجد دو مناره سقز که ساخت و معماری آن به دوره افشاریه و اوایل دوره زندیان برمی‌گردد و مسجد خسروآباد گروس نیز به همان تاریخ دوران زندیه و قاجاریه مرتبط می‌شود و بیانگر جایگاه مساجد بین مردم در طول تاریخ به‌ویژه در این دیار است.

مسجد تاریخی قبا هم در شهر سنندج و در شهرک بهاران واقع شده است و یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال زیباترین مساجد از لحاظ معماری در کردستان محسوب می‌شود مسجدی با تلفیق معماری اسلامی و مدرن که همین تلفیق و دوگانگی موجب اهمیت دو چندان آن شده است.

مساجد اسلامی واقع در سنندج دارای عناصر معماری مشترک از صحن، ایوان، مناره، گنبد، رواق، شبستان و محراب است، اما هدف از این گزارش صرفاً معرفی مساجد استان نیست، بلکه می‌خواهد یادآوری کند که چه ظرفیت‌هایی در مساجد وجود دارد که می‌شود از آنها به نحو احسن استفاده کرد تا هم مساجد مثل همیشه رونق خود را حفظ کنند و هم مشارکت در برنامه‌های فرهنگی، دینی و اجتماعی مساجد می‌تواند آبادانی این مراکز را به رخ بکشد و نفس را در آجر به آجر وخشت به خشت این بناها تازه کند.

بزرگان و اندیشمندان این دیار معتقدند، نگاه به مسجد باید مرتبط با مسائل جامعه به ویژه تربیت معرفتی و معنوی افراد با استفاده از برنامه‌های متنوع قرآنی و در راستای تعالیم و شعائر اسلامی و دینی باشد و با توجه به هجمه‌های فرهنگی که از طرف دشمنان به سوی جوانان و نوجوانان سوق یافته است، ترویج و تشویق جوانان برای حضور در اقامه نماز جماعت و فراهم کردن زمینه برای عبادت خالصانه و یاد دادن انس گیری حقیقی با خدا می‌تواند نقش مهمی در خنثی کردن حرکت دشمنان داشته باشد.

آمارها نشان می‌دهد، حدود ۲ هزار مسجد در کردستان قرار دارد که مسجد دارالاحسان یا مسجد جامع سنندج یکی از مهم‌ترین مساجد شهر سنندج و اهل سنت ایران محسوب می‌شود که در سال ۱۲۲۷ هجری قمری به دست امان‌الله خان اردلان ساخته شد.

تقویت کارکردهای زمینه‌ساز جذب نوجوانان و جوانان به مسجد

مدیر ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه تقویت کارکردهای فرهنگی و هنری امروزه در دل مساجد می‌تواند به جذب و گرایش اقشار مختلف و در سنین مختلف به سمت مساجد کمک کند، گفت: در راستای احیای نقش واقعی فرهنگی و تبلیغی مساجد و در راستای هدایت و سازماندهی فعالیت فرهنگی و هنری، اکنون حدود ۶۰۰ کانون فرهنگی و هنری در استان کردستان فعالیت دارند.

بهزاد کیامهر خاطرنشان کرد: پراکندگی تعداد کانون‌های مساجد در شهر سنندج ۱۵۵ مورد، در قروه ۸۵، دهگلان ۷۵، دیواندره ۶۵، بیجار ۵۳، مریوان ۴۸، کامیاران ۳۹، سقز ۲۹، سروآباد ۲۶ و در بانه ۲۵ مورد است.

وی با بیان اینکه امسال در هشت ماه اول سال ۲۸۴ برنامه فرهنگی و هنری در ۱۳ سرفصل در سطح مساجد کردستان برگزار شد، گفت: ۱۰ هزار و ۵۰ نفر از اعضای کانون‌های مساجد استان در این برنامه‌ها مشارکت کردند.

وی به سرفصل‌های یاد شده پرداخت و افزود: عناوین این برنامه‌ها ویژه برنامه‌های ماه مبارک رمضان، دهه کرامت، اوقات فراغت، توانمندسازی مربیان، عید غدیر، اربعین حسینی، هفته وحدت، هفته کتاب، مسابقه حفظ جز ۳۰ قرآن کریم، پایگاه‌های قرآنی، کانون‌های تخصصی خواهران و مسجد برقرار بوده و همچنین در ویژه برنامه مدهامتان ۷۸۰ نفر مشارکت داشتند که ۱۵ عنوان برنامه در این خصوص برگزار شد و کردستان در رتبه هشتم کشور با ۸۶ درصد قبولی قرار گرفت که از برگزیدگان این مسابقات نیز تجلیل بعمل آمد.

کیامهر بیان کرد: برگزاری برنامه‌های مختلف در سطح مساجد به همت کانون‌های فرهنگی هنری که در دل این اماکن مقدس شکل گرفته‌اند، امروزه توانسته زمینه حضور افراد مختلف از کودک تا میانسال و سالخورده را فراهم کند و این ارمغان و دستاورد ارزشمندی در راستای شکل‌گیری کانون‌های مساجد است.

وی اشتیاق کودکان برای حضور در برنامه‌های مسجدی تا تلاش سالخوردگان و بزرگسالان برای آموختن و یادگیری فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی را قابل تحسین خواند و گفت: گرچه جامعه ما بواسطه توطئه‌های دشمنان، کانال‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی دستخوش تغییر در افکار و باورهای عده‌ای از نوجوانان و جوانان شده است اما وجود مساجد در تمامی محله‌های شهرهای استان بویژه شهر سنندج گویای فرصت بزرگی برای بازگشت به مساجد و حضور گسترده مردم در این مراکز است.

درخشش ۱۷۵۰ بنای مسجد بر قامت کردستان

معاون فرهنگی و امور اجتماعی مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به فعالیت یک‌هزار و ۷۵۰ مسجد در استان کردستان گفت: یکی از مراکز مؤثر فرهنگی در استان کردستان مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور است که از فعالیت‌ها و برنامه‌های برگزار شده در مساجد سطح استان در مناسبت‌های ملی و مذهبی حمایت و پشتیبانی‌های گسترده می‌کند.

کمال گرامیان، برگزاری محافل انس با قرآن در طول سال به ویژه در ماه مبارک رمضان، برنامه‌های ویژه دهه فجر و ماه مولودالنبی (ص) و به طور خاص هفته وحدت را از فعالیت‌ها و برنامه‌های شاخص در مساجد عنوان کرد و افزود: برگزاری کارگاه‌های سبک زندگی اسلامی- ایرانی با موضوعات مختلف من جمله خانواده، روابط بین زوجین، تربیت کودک و نوجوان، سواد رسانه و فضای مجازی در مساجد در طول سال از دیگر برنامه‌های جنبی این مرکز است.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های مساجد با محوریت مردم و با حمایت و پشتیبانی مرکز بزرگ اسلامی و سایر ادارات و نهادهای مربوطه انجام می‌شود، اذعان کرد: در راستای تقویت مساجد مضاف بر برنامه‌های مطرح شده، تعدادی از برنامه‌ها با زمینه فرهنگی و قرآنی به صورت مشترک با همکاری دیگر ادارات فرهنگی استان، از جمله اداره تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون‌های فرهنگی مساجد، اداره اوقاف و امور خیریه، سپاه پاسداران و غیره برگزار شده است.

معاون فرهنگی و امور اجتماعی مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور ادامه داد: از دیگر اقدامات مرکز بزرگ اسلامی انتصاب ائمه جمعه و جماعت، نظارت بر عملکرد روحانیون در مساجد، اعزام مبلغ به مساجد است.

اجرای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در مساجد لازمه حفظ وحدت و همدلی

گرامیان هدف از برگزاری برنامه‌های فرهنگی در مساجد را ایجاد وحدت و همدلی بین اقشار مختلف مردم و ترویج فرهنگ قرآنی و تقریب مذاهب دانست و اضافه کرد: ترویج و پرداختن به مسائل مذهبی در جامعه و بحث ساماندهی مساجد و توجه به خطبه‌های پیش از نماز جمعه توسط امام جمعه و جماعت در راستای اعلام مسائل مذهبی و شعائر اسلامی نیز برای تقویت فعالیت‌های مساجد محلات مدنظر مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور است.

معاون فرهنگی و امور اجتماعی مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور اذعان کرد: از دیگر ضروریات مساجد و خطبه‌های جماعت توجه به مطرح کردن آسیب‌های اجتماعی درون محلات به وسیله مساجد تراز اسلامی و ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی است.

وی گفت: همچنین ضرورت تبیین مسائل مهم در حوزه‌های مختلف و ارائه مشاوره و مطرح کردن مسائل فی البداهه در سطح مساجد استان از دیگر موارد اهمیت‌دار و قابل توجه است که می‌توان به وسیله مساجد و ائمه جماعت آن‌را مورد توجه قرار داد.‌

بیش از ۹۰ درصد موقوفات کردستان با نیت مسجد انجام می‌شود

براساس اعلام حجت‌الاسلام محمد کاروند مدیرکل اوقاف و امور خیریه کردستان، بیش از ۹۰ درصد موقوفات کردستان با نیت مسجد انجام می‌شود و حدود یک‌هزار و ۵۷۷ مسجد موقوفه در این استان وجود دارد که اطلاعات آن در سامانه جامع موقوفات به ثبت رسیده است.

وی توجه به اهمیت وقف بین مردم و اهالی عرفانی کردستان در حوزه مساجد را غیر قابل انکار دانست و گفت: در طول سال‌های اخیر هم واقفین کردستانی بیشترین وقفه‌های خود را در حوزه ساخت، تعمیر و تجهیز مساجد هدایت کردند ولی برخی موارد هم که دارای اهمیت است موضوعات دیگری است که تاکنون از دید مردم فهمیم پنهان مانده و باید آگاهی بخشی عمده در مورد آن انجام شود تا وقف خیرین و واقفین بدان سمت هدایت شوند.

حجت‌الاسلام کاروند اعلام کرد: در حال حاضر در استان نیاز ضروری به ثبت وقف‌هایی با نیات درمانی، امور خیریه، علمی و کمک هزینه ازدواج جوانان و اشتغال احساس می‌شود.

بی‌شک مسجد مامنی برای تقویت بعد معنوی و روحی است و نمادی استوار از تمدن اسلامی در طول تاریخ به شمار می‌رود که با گذشت قرن‌ها از پیدایش خود همچنان دارای ارزش و اعتبار است و وجود آن در تمام شهرها و روستاها جلوه‌ای از قرن‌ها عبادت و بندگی مردم را به تصویر می‌کشد.