چرا معاملات عراق با ایران بر اساس ارز بازار آزاد است؟

جهانبخش سنجابی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفت و گو با خبرنگار مهر در مورد مبادلات تجاری ایران و عراق با ارز غیررسمی، اظهار داشت: فدرال رزرو آمریکا به بانک مرکزی عراق فشار آورده که باید مبدا، مقصد و چرایی حواله‌های دلاری مشخص شود.

وی افزود: دو اتفاق متعاقب این موضوع افتاد؛ ابتدا بانک مرکزی عراق عرضه دلار را به داخل بازار کاهش داد و دوم یک دستورالعملی صادر کرد که بر اساس این دستورالعمل صرفاً حواله‌های ارزی رأی واردکنندگان یا افراد مجازی که می‌توانند نسبت به ابتیاع و خرید ارز اقدام کنند به مقصد معلوم امکانپذیر است. نکته دوم این بود که به کشورهایی که تحت تحریم یکجانبه آمریکا یا تحریم‌های بین المللی هستند نمی‌شود تبدیل دینار و حواله دلاری را انجام داد.

سنجابی ادامه داد: سیستم بانک مرکزی عراق طوری است که پول ارزی و ارز رسمی آن دلار است و یورو نیست؛ معنای این حرف این است که اگر خریدار عراقی بخواهد به ایرانی، روسی یا کشور دیگری که تحریم است مثل کره شمالی، ارز عرضه کند بانک مرکزی عراق به دلیل فشار فدرال رزرو آمریکا به او ارز تخصیص نمی‌دهد پس مجبور است از بازار آزاد ارز تهیه کند. نرخ ارز بازار آزاد ۱۴۶۰ دینار و نرخ ارز رسمی ۱۳۲۰ دینار است یعنی اختلاف این دو ارز نزدیک به ۱۴۰ دینار می‌شود که همواره نیز بین ۷ تا ۱۰ درصد در نوسان است.

راهکار کاهش ریسک تجارت با عراق

وی گفت: اگر ما اشتباه کنیم و به دینار یا ریال کالا به طرف عراقی بدهیم و بخواهیم دینار یا ریال را تبدیل به دلار کنیم و از صرافی بگیریم این ما به التفاوت ۷ تا ۱۰ درصد به ما تحمیل می‌شود؛ یا باید نرخ کالایی که ارسال می‌کنیم به قدری بالا باشد که این ما به التفاوت به تجارتمان لطمه‌ای وارد نکند یا اینکه می‌توان به آن به عنوان یک فرصت نگاه کرد که با طرف عراقی نه به دینار نه به ریال مبادله نکنیم بلکه پروفرما و پیش فاکتور را مبتنی بر دلار و قرارداد را هم دلاری بنویسیم. اگر این کار را کنیم یعنی باید طرف عراقی به ما باید دلار بدهد بنابراین دیگر به ما مربوط نیست که واردکننده عراقی می‌خواهد دلار را از کجا تهیه کند و تحمیل ریسک به مصرف کننده و واردکننده عراقی می‌شود و قطعاً فشار آنها ممکن موجبات تغییر سیاست عراق را فراهم کند.

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق افزود: اما اگر ما همچنان به این موضوع بی تفاوت باشیم و اصرار داشته باشیم که با دینار یا ریال با طرف عراقی معامله کنیم، قطع به یقین اگر دینار به ما حواله داده شود معادل ۱۰ میلیارد دلار نمی‌توانیم از عراق خرید کالا کنیم و بنابراین مازاد دینار پیدا می‌کنیم. اگر به ریال هم معامله کنیم دچار نوسان می‌شویم و هزینه ۷ تا ۱۰ درصدی اختلاف نرخ ارز رسمی و غیررسمی به ما تحمیل می‌شود.

وی تاکید کرد: بنابراین راهکار پاسخ به این چالش یک چیز است و آن اینکه باید معاملات بین ایران و عراق بر اساس یک نرخ ارز ثابت غیر از دینار و ریال جلو ببریم.

سنجابی تصریح کرد: در حال حاضر کم کم به این سمت در حال حرکت هستیم هم به دلیل سیاست رفع تعهد ارزی در داخل اعمال شده و هم به دلیل سیاست متقابل عراق و هم اینکه عراق رسماً اعلام کرد که معاملات دلار در معاملات داخلی غیرقانونی است و به نظر می‌رسد دلار به تجارت خارجی عراق محدود می‌شود. بنابراین باید اطلاع رسانی کنیم که صادرکنندگان ایرانی نسبت به این تحمیل هزینه احتمالی توجیه شوند و از این راهکار ما استفاده کنند تا دچار ریسک نشوند.

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در مورد تبدیل دینار به ریال و بالعکس هم گفت: یک پیشنهاد این است که دلار را عملاً از گردونه تعاملات تجاری مان حذف کنیم و یک نرخ برابری بین بانک مرکزی ایران و عراق برای تبدیل ریال به دینار و دینار به ریال اتفاق بیفتد اما این اتفاق مستلزم این است که دینار توسط بانک مرکزی خریداری و در سامانه سنا عرضه شود تا رفع تعهد ارزی از این طریق صورت گیرد. اما تا زمانی که این بستر فراهم نشود نمی‌توان از این روش استفاده کرد. در واقع باید دینار به یکی از ارزهای قابل خرید و فروش در بانکداری الکترونیک تبدیل شود.