دین مبین اسلام بر تغذیه نوزادان با شیر مادر توصیه بسیار دارد و با استناد بر علم نوین بهترین غذا برای نوزادان همین شیر مادر است. خداوند متعال در آیه 15 سوره مبارکه «احقاف» می‌فرماید: «وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛ و ما انسان را به احسان در حق پدر و مادر خود سفارش کردیم، که مادر با رنج و زحمت بار حمل او کشید و باز با درد و مشقت وضع حمل نمود و ۳۰ ماه تمام مدت حمل و شیرخواری او بود تا وقتی که طفل به حد رشد رسید و آدمی ۴۰ ساله شد (و عقل و کمال یافت آن گاه سزد که) عرض کند: بار خدایا، مرا بر نعمتی که به من و پدر و مادر من عطا فرمودی شکر بیاموز و به کار شایسته‌ای که رضا و خشنودی تو در آن است موفق دار و فرزندان مرا صالح گردان، من به درگاه تو باز آمدم و از تسلیمان فرمان تو شدم».
در این آیه مدت زمان شیردهمی 21 ماه تعریف شده و با احتساب 9 ماه زمان بارداری مادر به عدد 30 ماه می‌رسد. البته در دین اسلام برای بازه زمانی شیردهی حداقل 21 ماه و حداکثر 24 ماه یا دوسال در نظر گرفته شده است. چنانچه خداوند متعال در بخشی از آیه 233 سوره مبارکه «بقره» می‌فرماید: «وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ ۖ، مادران باید دو سال کامل فرزندان خود را شیر دهند، البته آن کسی که خواهد فرزند را شیر تمام دهد».
تأثیر شیر مادر بر آرامش درونی
از شیر مادر و تأثیر آن در آرامش مادر و کودک و همچنین حوادث مهمی که در زندگانی افراد رخ می‌دهد نباید غافل شد. حس مادری شیرین‌ترین لحظه‌ای است که هر بانویی تجربه می‌کند و شاید اولین لحظاتی که متوجه بارداری خود می‌شود را با هیچ لحظه‌ای معاوضه نکند؛ چراکه از این پس او به عنوان مادر شاهد اتفاقات بسیار در زندگی خواهد بود.
بانوانی که حس مادری را تجربه می‌کنند از همان ابتدا عزم خود را جزم می‌کند تا بتواند با مراقبت از خود فرزندی در عین صحت و سلامت به دنیا آورد و سلامتی فرزند در گام اول مهم‌ترین مؤلفه‌ای که هر مادری به آن فکر می‌کند. در اولین دقایق تولد ارتباط فرزند و مادر با شیردادن آغاز شده و آن هنگام است که مادر می‌تواند تمام حس مادری و محبتی که دارد را به نوزاد خویش منتقل کند.
تاثیر شیر مادر و نقش آن بر سلامت جسمی، روحی و روانی قابل قیاس با کودکی که با شیرخشک تغذیه می‌کند، نیست و این مهم از نظر علم پزشکی و روانشناختی نیز ثابت شده است. شیر مادر دارای فاکتورهای رشدی است که بهترین حالت رشد اعضای بدن کودک را تضمین و رشد حالات درونی و مقاومت در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند. با وجود اینکه دوران شیردهی برای مادر با سختی‌ها و مشقت‌های بسیار همراه است، اما آغوش گرفتن، نگاه محبت‌آمیز به نوزاد و نوازش طفل برای مادر با حس خوب و دلنشینی همراه است که انجام این کار سخت را برای او آسان می‌کند.
رابطه شیردهی با افزایش مسئولیت‌پذیری
دوران شیردهی به افزایش مسئولیت‌پذیری بانوان به ویژه بانوانی که برای اولین بار این حس را تجربه می‌کنند بسیار کمک می‌کند. او که می‌داند تنها راه سیر شدن طفلی معصوم است تمام سختی‌ها را به جان می‌خرد تا فرزندش گرسنه نماند و این حس در زمانی که کودک سرگرم بازی بوده و آرام است از او سلب نمی‌شود و این حس عاطفه ستودنی است.
همانگونه که بیان شد در آیات و روایات متعدد نسبت به اهمیت زمان شیردهی سخن گفته شده است و این دشواری‌ها باعث شده است که در آیات دیگری به اهمیت احسان به والدین مطالبی ذکر شود. سفارش به احسان و نیکوکاری به والدین در قرآن نشان از اهمیت رابطه‌ها دارد و تمام ارتباطات خانوادگی زنجیروار به یکدیگر متصل هستند.
آیه 23 سوره مبارکه «اسرا»: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا، و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى» به اهمیت احترام به والدین به پاس تمام زحمات آنان اشاره دارد. با استناد به این آیه می‌توان ادعا کرد هرگونه بی‌احترامی به پدر و مادر ممنوع است.
مادر طول مدت دو سال کمی بیشتر یا کمتر سختی‌های در دوران بارداری و شیردهی را با جان و دل می‌پذیرد و راضی است خود با سخت‌ترین مشکلات درگیر شود، اما فرزندش نه. اوست که نوزادی معصوم را مدتی بدون هیچ منتی شیر داده و همراه با پدر در تأمین زندگی تلاش می‌کند.
روزی حلال از جمله مسائل با اهمیت در دین مبین اسلام است و نقش بسیار مهمی در سلامت روحی، روانی و معنوی کودکان در زمان شیردهی دارد. بدون تردید تغذیه پاک و حلال در شیردهی سالم بسیار اثرگذارست و اگر تغذیه مادر از راه حرام یا شبه‌ناک باشد سلامت روانی به خطر خواهد افتاد و اثرات نامطلوب بر قلب و روح می‌گذارد.
نیک می‌دانیم که شیردهی سبب ایجاد رابطه و انس بیشتر بین نوزاد و مادر می‌شود، اما به دلیل اشتغال برخی از بانوان در خارج از منزل این امر تاحدی مورد غفلت قرار گرفته است و بانوان از انجام خودداری کرده و به شیرخشک بدون توجه به آسیب‌های بعدی بسنده می‌کنند. شیردهی در دوره‌ای که از سوی اسلام مورد تأکید است باید مورد توجه مسئولان و کارفرمایان باشد تا افراد شاغل به دلیل ترس از دست ندادن شغل از این موهبت الهی محروم نشوند.
یادداشت از زهرا حاج‌کاظمی، پژوهشگر قرآن و حدیث
انتهای پیام
لینک خبر
کلیه مسئولیت های خبر مربوط به خبرگزاری منتشر کننده می باشد . در صورت بروز مشکل اطلاع دهید
