ناقوس خشکسالی در اصفهان/ آب برای تابستان ۱۴۰۳ کم است

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- ندا سپاهی: اگرچه از ماه‌ها قبل از آغاز سال آبی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ سازمان هواشناسی کشور و اقلیم شناسان پیش‌بینی می‌کردند سالی با بارش‌های مطلوب در انتظار ایران باشد اما پدیده جوی النینو تا نیمه زمستان امسال آن روی گرم و خشک خود را نشان داد به طوری که اکنون کارشناسان نسبت به تأثیر کم بارشی شدید بر افزایش تنش‌های آبی در ماه‌های گرم سال آینده هشدار می‌دهند و از آن با عنوان تابستان سخت یاد می‌کنند.

اصفهان از جمله استان‌هایی است که طی یک دهه گذشته کم و بیش درگیر تنش آبی بوده است و در برخی سال‌ها حتی تأمین آب آشامیدنی در این استان با چالش‌های متعددی همراه بود.

بنابر آمار اداره کل هواشناسی استان اصفهان از ابتدای سال آبی (یکم مهر ماه) تا نیمه بهمن ماه سال جاری میانگین بارشی این استان ۴۷ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۲ میلیمتر معادل ۵۷ درصد کاهش یافته است.

کاهش ۵۱ درصدی بارش‌های امسال اصفهان در مقایسه با دوره بلندمدت

میزان بارش‌های امسال استان اصفهان همچنین در مقایسه با دوره بلندمدت ۵۱ درصد کاهش نشان می‌دهد این در حالی است که میانگین بارش‌ها در سرچشمه‌های آبی حوضه زاینده رود نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کمتر شده به طوری که میزان بارش در کوهرنگ تا ۲۴ بهمن ماه به ۴۴۷ میلیمتر رسیده و کاهش پوشش برف در این سرشاخه اصلی دو رودخانه بزرگ زاینده‌رود و کارون به نگرانی‌ها دامن می‌زند.

آماری که سازمان هواشناسی کشور به تازگی منتشر کرده است نشان می‌دهد در یک دوره ۱۰ ساله منتهی به دی ماه سال جاری، ۹۸.۷۸ درصد از مساحت استان اصفهان درگیر خشکسالی متوسط تا بسیار شدید است. این آمار در بازه یکساله حتی به ۹۹ درصد می‌رسد.

در چنین شرایطی کاهش بارندگی‌هایِ امسال ناقوس تداوم خشکسالی و کم آبی را در این استان به صدا درآورده است؛ ذخیره سد مخزنی زاینده‌رود که تأمین کننده آب شرب و بهداشت، کشاورزی و صنعت جمعیتی بالغ بر پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است در حال حاضر به ۲۶۸ میلیون مترمکعب می‌رسد و نگرانی‌ها از این است که در صورت تداوم کم بارشی در سه ماه پیش‌رو و کاهش آورد و ورودی سد، تابستان سختی حتی برای تأمین آب شرب در انتظار دیار زاینده رود باشد.

نیمی از چاه‌های حفر شده برای تأمین آب شرب اصفهان از مدار خارج شد

اگر چه در سال‌های گذشته بیش از ۲۲۰ حلقه چاه در سطح استان برای کمک به تأمین آب شرب حفر شده بود اما به مرور نیمی از آنها به دلیل کاهش آبدهی از مدار خارج شدند و حتی چهار چاه فلمن که از زاینده‌رود تغذیه می‌شدند خشکیدند و این در حالی است که استان اصفهان به دلیل کاهش شدید ذخایر آب زیرزمینی نیز به شدت درگیر فرونشست زمین است.

نوید حاجی بابایی معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: بی نظمی الگوهای جوی و افزایش غیر طبیعی دما نشان از شدت یافتن پدیده تغییر اقلیم و محسوس شده تأثیرات آن است. علاوه بر این الگوهای جوی مختل شده و بارش‌ها در زمان موعد خود ظاهر نمی‌شوند.

وی با بیان اینکه کاهش بارندگی امسال شامل کشورمان نیست و کل خاورمیانه درگیر کم بارشی است، می‌افزاید: میانگین بارندگی‌ها در خاورمیانه اکثراً کمتر از نرمال است.
حاجی بابایی با اشاره به اینکه امسال انتظاری که از پدیده جوی النینو انتظار می‌رفت برآورده نشد، اضافه می‌کند: النینو دو مؤلفه اقیانوسی و جوی دارد که متأسفانه برای منطقه ما مؤلفه جوی آن فعال نشد و باعث شد معادلات در کل خاورمیانه برهم بخورد که در ۴۵ سال اخیر بی سابقه بود.

علت اصلی کاهش بارش‌ها تغییر اقلیم است

وی علت اصلی کاهش بارش‌ها را تغییر اقلیم عنوان می‌کند و می‌گوید: بر اثر تغییرات اقلیمی، رفتار الگوهای جو مانند گذشته نیست و بی نظمی کاملاً مشهود است

معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: بارش‌های بهمن ماه اگرچه نسبت به سه ماهه پاییز بهتر بوده اما جبران کننده کمبود بارش‌ها و خشکسالی شدیدی که گریبان اصفهان را گرفته، نیست. بارش‌های بهمن تنها می‌تواند کمی از تنش شدید آبی و وضعیت بغرنجی که در پیش داریم، بکاهد اما خشکسالی را رفع نمی‌کند.

حاجی‌بابایی می‌افزاید: الگوهای جوی نشان می‌دهد که ما با یک سال زراعی با بارش‌های کمتر از نرمال مواجه هستیم که در ماه‌های گرم سال اثرات منفی بر تأمین مصارف آب شرب، صنعت و کشاورزی خواهد داشت.

معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان می‌افزاید: بر اساس آنچه که الگوهای هواشناسی نشان می‌دهد فعالیت سامانه‌های جوی و بارشی در اسفندماه ضعیف‌تر می‌شود و در مجموع بارش‌ها در زمستان کمتر از نرمال است اما از هفته دوم فروردین تا هفته دوم اردیبهشت (آوریل-می میلادی) بارش‌ها احتمالاً به شرایط نرمال بازمی گردد.

حاجی بابایی می‌گوید: جلسات متعددی در زمینه مدیریت منابع آب در حال برگزاری است و می‌بایست برای مصرف بهینه آب در همه بخش‌ها برنامه‌ریزی شود تا در ماه‌های گرم سال پیش رو شرب دچار مشکل و تنش شدید نشویم.

سناریوی لازم برای مواجه با شرایط کم آبی استان در تابستان آینده تدوین شد

در همین ارتباط منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز با اشاره به تشکیل جلسه مدیریت بحران با حضور بخش‌های مختلف و متولیان تأمین آب استان از جمله شرکت آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب، هواشناسی، جهاد کشاورزی و مسؤولان فضای سبز شهری شهرداری اصفهان، به خبرنگار مهر می‌گوید: در این جلسه سناریوی لازم برای مواجه با شرایط کم آبی استان در تابستان آینده تدوین شد.

وی می‌افزاید: همچنین مقرر شد شرکت آب منطقه‌ای اصفهان، برنامه لازم برای تأمین و توزیع منابع آبی سال زراعی را با صنف کشاورزی تدوین کند و در بخش شرب نیز شرکت آب و فاضلاب استان مکلف شد که برنامه خود را برای اصلاح شبکه و جلوگیری از هدر رفت آب و توسعه تله متری شبکه در کاشان و اصفهان را پیگیری کند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه هم اینک در فصل سرد بیش از ۳۳۰ روستای استان با تانکر آبرسانی می‌شود، تصریح می‌کند: لازم است سامانه دوم و پدافندی آبرسانی اصفهان تکمیل و اعتبارات آن داده شود.
شیشه فروش با تاکید بر اینکه بخش صنعت اصفهان مقرر شده که ضمن صرفه جویی در مصارف آب، نیاز خود را از منابع آبی غیرمتعارف مانند پساب تأمین کنند، می‌افزاید: زاینده‌رود دیگر آبی ندارد و لازم است که صنایع برداشت خود را از زایندرود به صفر برسانند.

تأمین آب آبیاری فضای سبز در ۱۱۴ شهر اصفهان از آب شرب جدا شد

وی با اشاره به اینکه تأمین نیاز آبی فضای سبز در ۱۱۴ شهر استان اصفهان از شبکه آب شهری جدا شده است، خاطرنشان می‌کند: کشت چمن در اصفهان حذف شده و همه شهرداری‌ها گونه‌های گیاهی مقاوم به کم آبی را برای تأمین فضای سبز جایگزین می‌کنند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان می‌گوید: مطالبه جدی ما از وزارت نیرو تأمین حقابه های قانونی کشاورزی و زیست محیطی اصفهان است و می‌بایست از هم اکنون برای تأمین اعتبار لازم جهت تسریع در اجرای طرح‌ها آبرسانی به این استان اقدام کند.

شیشه فروش با اشاره به اینکه هواشناسی علت تأخیر و کاهش بارندگی‌ها در چهارماهه سال زراعی کنونی را تغییر الگوهای جوی اعلام کرده است، خاطرنشان می‌کند: با توجه به کاهش آب‌های زیرزمینی و سطحی، خشکی قنوات و چاه‌ها، خشکی رودخانه زاینده رود و خشکیدگی ۹۸ درصدی تالاب گاوخونی از وزارت نیرو انتظار داریم برای رفع جدی مشکل کم آبی که ریشه همه معضلات از جمله فرونشست زمین، آلودگی هوا و گردوغبار است، اقدام ملی صورت گیرد و مانند سایر استان‌ها طرح‌های زودبازده و اضطراری تأمین آب را پیاده سازی کرده و برای طرح‌هایی که در حال اجراست تأمین اعتبار کند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه می‌دهد: تغییرات اقلیمی که یکی از اثرات آن کم شدن منابع آبی است سبب شده که اصفهان با کم آبی شدید درگیر فرونشست زمین بین چهار تا ۱۸ سانتیمتر و فعال شدن کانون‌های گردوغبار شود به طوری که در شش ماهه اول سال جاری ۵۳ روز ناسالم به دلیل ریزگردها داشتیم.

استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب در تمام منازل پیگیری شود

همچنین جهانگیر عابدی کوپایی عضو هیأت علمی و استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: در گام نخست لازم است که از هم اکنون مساله کم آبی تابستان پیش‌رو از طریق رسانه‌های جمعی و صدا و سیما، در مدارس و دانشگاه‌ها اعلام شود تا صرفه جویی در مصرف آب صورت گیرد.

وی با بیان اینکه استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب در تمام منازل باید توسط مسؤولان امر پیگیری شود، می‌افزاید: تحقیقاتی که طی چند سال گذشته در دانشگاه صنعتی انجام دادیم، نشان داد که به کارگیری این تجهیزات در مناطق مسکونی و سلف سرویس دانشگاه می‌تواند نزدیک به ۴۲ درصد در صرفه جوی مصرف آب مؤثر واقع شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به اینکه استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب در سایر کشورهای دنیا که درگیر مشکلات کم آبی هستند، مورد توجه است، اضافه می‌کند: مسؤولان آبفا نیز در تحقیقات کارشناسی به این نتیجه رسیدند که اگر این تجهیزات به صورت رایگان در اختیار مردم قرار گیرد و تحت نظارت در واحدهای مسکونی، تجاری، پادگان‌ها و مراکز آموزشی استفاده شود در کاهش مصرف آب بسیار مؤثر خواهد بود.